مراسم گرامیداشت ابوریحان بیرونی اغلب با این اهداف برگزار می‌شود:

 • بزرگداشت و تجلیل از زندگی، آثار و میراث علمی ابوریحان بیرونی؛

 • تأکید بر نقش او در گسترش علوم پایه (ریاضی، فیزیک، شیمی، زمین‌شناسی، نجوم)؛ مثلاً در یکی از گزارش‌ها گفته شده که او «نماد یکپارچگی علم و تفکر مبتنی بر تجربه» است.

 • تجلیل از پژوهشگران جوان برتر کشور در حوزه علوم پایه؛ این بخش به انگیزه دادن به نسل جدید پژوهشگران کمک می‌کند.

 • ایجاد فضایی برای گفتگو پیرامون موضوعات مرتبط با پژوهش، علم و فناوری و جایگاه علوم پایه در توسعه ملی.

در مراسم‌های اخیر، موارد زیر دیده شده‌اند:

 • افتتاحیه با سخنرانی مسئولین یا اساتید حوزه پژوهش؛ در یازدهمین دوره مراسم، آقای علی‌اکبر موسوی موحد رئیس گروه علوم پایه فرهنگستان علوم به سخنرانی پرداخت. رئیس گروه علوم پایه فرهنگستان علوم، با بیان اینکه علم واقعی مجموعه‌ای از داده‌ها نیست بلکه ضمیری پویا برای کشف حقیقت است، از نقش علوم پایه به عنوان ریشه اصلی توسعه فناوری‌ها و نوآوری‌های بشری سخن گفت. وی ابوریحان بیرونی را «نماد یکپارچگی علم، پایداری در پژوهش و تفکر مبتنی بر تجربه» دانست و تأکید کرد اگر علوم پایه تقویت نشود، نه تولید داده و نه مصرف آن ممکن است.

 • معرفی و تجلیل از چند پژوهشگر جوان برگزیده در رشته‌های مختلف علوم پایه؛ در آخرین دوره ۵ پژوهشگر در رشته‌های ریاضی، فیزیک، شیمی، زیست‌شناسی و زمین‌شناسی انتخاب شدند. گفتنی است محیا مهرمحمدی استادیار دانشکده بیوتکنولوژی دانشگاه تهران در رشته زیست شناسی، حسین مولوی استادیار دانشکده شیمی دانشگاه تحصیلات تکمیلی علوم پایه زنجان در رشته شیمی، حسین لامعی رامندی محقق پسا دکتری ارشد در IPM در رشته ریاضی، محمدحسن وحیدی نیا استادیار دانشکده فیزیک دانشگاه تحصیلات تکمیلی علوم پایه زنجان در رشته فیزیک و میثم رستگاری مهر دانشیار دانشکده علوم دانشگاه خوارزمی در رشته زمین‌شناسی برگزیده شده‌اند.

 • معرفی آثار و میراث ابوریحان بیرونی: ممکن است نمایشگاه عکس، ارائه مقالات، یا بررسی آثار او برگزار شود؛ مثلاً «هزار و پنجاهمین زادروز» او در سالی توسط بنیاد ایران‌شناسی گرامی داشته شده است.

 • سخنرانی‌ها یا میزگردهایی درباره اهمیت علوم پایه، پژوهش و نوآوری؛ مثلاً در گزارش آمده است: «علوم پایه ضمیر پژوهشگر برای کشف گوهر دانش است».